ZOO Antwerpen is een unieke diersoort rijker: een kolonie naakte molratten. Net als in hun natuurlijke, hete habitat in Oost-Afrika zie je deze knaagdieren bedrijvig bezig in hun ondergronds gangenstelsel. Zowel hun uiterlijk als hun manier van samenleven maakt hen uniek. Ze leven als enige zoogdieren in een hiërarchische groepsstructuur net als bijen en mieren. Een koningin staat aan het hoofd en iedereen werkt voor de toekomstige generaties. Hun kale, roze en rimpelige huid, kraaloogjes en grote graaftanden geven hen hun bizarre looks.
In ZOO Antwerpen leven sinds kort tien naakte molratten. Een koningin leeft samen met een harem van vier mannen en vijf vrouwelijke werksters. Het is de opstart van een eigen kolonie waarbij elk lid zijn eigen taken van babysit, partner, tunnelbouwer, schoonmaker, kok, beschermer,… op zich neemt voor het groter belang van voortplanting. “Het gaat er heel druk aan toe en je kan hen hier in al hun bedrijvigheid mooi bestuderen. Wist je dat ze hun eigen refter, living, kraamkamer en slaapkamer hebben?” vertelt coördinator Patrick. “Geuren zijn heel belangrijk als communicatie-middel bij naakte molratten. Het toilet maken ze dan ook ongelofelijk slim in een doodlopende gang.”
“Wat hen bovendien nog bijzonder maakt, is hun uiterlijk. Ze lijken wel roze wandelende worstjes met lange voortanden en een paar haren”, voegt verzorger Anke toe. Naakte molratten zijn… naakt, ze hebben geen vacht. Met hun kale, roze en rimpelige huid zijn ze thermoconform en gedragen zich grotendeels als koudbloedigen die voor hun lichaamstemperatuur afhangen van de omgeving. Zo warmen ze op in ondiepe gangen en holen en koelen af in de diepte. In ZOO Antwerpen voorzien we warmtematten en leven ze bij 25 à 30°C met een luchtvochtigheid van 60%. In de natuur kan hun ondergrondse burcht een tunnelstelsel tot drie kilometer lang hebben op een diepte van twee meter. In ZOO Antwerpen ontwierp en produceerde verzorger Michael, die in zijn vrije tijd animalier of dierenkunstenaar is, het gangenstelsel.
Op hun lichaam, en dan vooral hun snoet en staart, staan enkele tastharen want met hun kraaloogjes zijn ze bijna volledig blind. Hun neus en gehoor werken wel enorm goed. Ze gebruiken hun grote tanden om te graven. Die liggen volledig buiten hun mond en hun lippen sluiten zich achter hun tanden. Wist je dat zelfs 25% van hun spiermassa in hun kaken zit?
De koningin is herkenbaar aan haar tepels en haar grootte. Ze krijgt na een dracht van ongeveer 70 dagen gemiddeld elf pups per worp, en die liggen mooi achter elkaar in de baarmoeder zodat ze nog door alle gangen past. Tijdens haar zwangerschap neemt ze immers tot 80% in gewicht toe! En na twee weken kan de koningin alweer drachtig worden. Een kolonie telt gemiddeld 75 individuen, maar kan zelfs tot 290 dieren tellen.
Naakte molratten drinken nooit en halen vocht uit wortels en knollen die ze maar deels opknabbelen. Zo sterven de planten niet af en moeten ze niet telkens verhuizen. In ZOO Antwerpen krijgen ze vooral groenten, een beetje fruit, dierlijke eiwitten in de vorm van kip en havermout. Ze doen ook, net als konijnen, aan caecotrofie. Ze eten hun eigen keutels weer op om er echt alle voedingsstoffen uit te halen. De koningin geeft via haar strontjes oestrogenen en het moederinstinct door aan de babysitters.
Naakte molratten kunnen tot 28 jaar worden, een hoge leeftijd voor knaagdieren! Het lijkt of ze hun eeuwige jeugd behouden want hun lichaam vertoont weinig tekenen van veroudering. Bovendien zijn ze uiterst resistent tegen kanker, een hoop redenen dus voor de wetenschap om hun immuunsysteem grondig te bestuderen.